Lefke Avrupa Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Elnur Ağayev’in “Bir Zamanlar Lefke” isimli kitabı yayınlandı. “Bir Zamanlar Lefke” kitabı son dönemde genelde Kıbrıs ve özelde Lefke üzerine art arda eserler veren ve bununla Kıbrıs tarih yazımına katkılar koyan Ağayev’in Lefke konusunda yayınladığı dördüncü kitabıdır. Ağayev’in daha önce yayınlanan “Güzelim Lefke”, “Lefke Tarihinden Sayfalar” ve “Lefke Tarihi ve Kültürü Üzerine Araştırmalar” kitaplarının devamı niteliğinde olan bu eserde yine de Lefke’de şahıslar, olaylar ve mekânlar konu edinilmektedir.     

“Geçmişte meydana gelmiş olaylardan geriye izler kalmalı ki tarihçilerin o olaylardan haberi olsun. Ayrıca tarihçilerin çalışmalarında geçmişin yeniden kurulup aktarılması için de yine izlere ihtiyaç vardır. Tarihte yaşanan olayların izlerine rastlayamıyorsa tarihçi için o yaşananlar yok hükmündedir. Yani, kaynak yoksa tarihin yazılması da mümkün değildir. Önemlisi ise tarihçinin ‘tarihi gerçeklikten’ ‘tarihi hakikate’ ulaşması için ameliyeyi gerçekleştirmesi imkânsız hale gelmektedir” diyen Ağayev, kitabında Lefke tarihinin, edebiyatının, sanatının, ekonomisinin kaynaklarına, izlerine dikkat çekmektedir. Ağayev, bu izlerden yola çıkarak Lefke’nin değişik dönemlerinden farklı şahısları,  olayları, mekânları incelemektedir. Ağayev’in yeni kitabında izlerini sürdürdüğü konular arasında aşağıdaki başlıklar özellikle dikkatleri çekmektedir: “Söylentilerden Gerçeklere Osman Paşa”, “XX. Yüzyıl Başlarında Lefke Bağçelerine Musallat Olan Hastalık”, “Dâniş Efendi ve Konağı”, “Taşpınar’da [Angolem] Osmanlıca Yazılı Bir Kabir Taşı”, “1920’lerde Lefke’de Oynanan İki Temaşa: ‘Türk Kanı’ ve ‘Vatan Yahut Silistre’ Piyesi”, “Lefke’nin Hafızasını Belgeleyen Koca İnsan: Mevlüt Koca”… vb.

Ağayev, tarihin ve özellikle Lefke tarihinin izlerine dikkatleri çekerken endişelerini de dile getirmektedir. Ağayev, “endişeliyim, endişe taşıyorum izlerimizin akıbeti konusunda. Her gün onlarca, yüzlerce izlerin yok olmasını seyrediyoruz. Bu kaybı önleyemiyoruz. Önlememiz lazım. Yok etmeye devam edersek yarın ‘bina inşa etmeye temel bulamayız’” diyerek de uyarılarını yapmaktadır.  “Bugün Lefke üzerine daha çalışmalar yapıla biliniyorsa korunan izler sayesindedir. Amandır, onları koruyalım, onlara sahip çıkalım. Lefke’nin zihinsel ve entelektüel alt yapısının buna müsait olduğunu da düşünüyorum” diyen Ağayev, bu konuda umutlu olduğunu da belirtmektedir.

Ağayev, Lefke üzerine yazdığı diğer kitapları gibi “bilimsel asık suratlılığa bürünmeyen bir anlatıya dayanan” ve “sözlü, bölgesel ve belgeli tarihçilik” anlayışının ürünü olarak değerlendirdiği bu çalışmasının da Lefke araştırmaları alanına katkı yapacağına inanmaktadır.